Ramón Villares: Amar as preguntas (*)

Por Ramón Villares Paz (1)

(Publicado en La Voz de Galicia)

Manuel Sánchez Salorio era coñecido como un excelente profesional da medicina e da especialidade da oftalmoloxía. Pero se admitimos o aforismo de E. Burke de que «o estilo é o home», o estilo de Salorio era algo máis que o dun médico. El era un intelectual capaz de cultivar as «dúas culturas», tanto a experimental como a filosófica, para entender tanto a profesión como a sociedade na que vivía. Quizais debido á especialización profesional, tiña unha incesante curiosidade pola lucidez no sentido máis ilustrado do termo, o modo do kantiano sapere aude. Alimentaba esta ansia de saber grazas a unha voracidade lectora, sempre pausada, nunca inconstante, que o levaba aos terreos do ensaio, da filosofía e da literatura, desde o Ortega que xa leu de mozo ata Maquiavelo, Goethe e Bertrand Rusell ou, entre nós, Rosalía ou Pondal.

A súa educación profesional e sentimental foi moi plural. Primeiro no seo dunha familia acomodada e ilustrada, logo na escola médica compostelá e, finalmente, no mundo enteiro que, como estudoso e como viaxeiro, cruzou varias veces. Pegadas dese tour intelectual estaban á vista na súa pericia profesional mellorada na Alemaña renana, na elegancia de raíz francesa ou no cosmopolitismo adquirido en América, desde Boston ata Buenos Aires. Pero nunca deixou de pensar en e sobre Galicia, de imaxinar un mellor futuro para esta terra que, cada 25 de xullo, sobrevoaba na compaña de Corvus Corax, trasunto dun pondalián «fero corvo de Xallas», que tiña unha ollada máis comprensiva que admonitoria sobre o mundo que vía desde o alto.

A súa vida foi longa, intensa e ben aproveitada. Foi un profesor vocacional e un mestre na súa disciplina, un agudo analista sociolóxico do tempo que lle tocou vivir e, no plano máis próximo, un constante zurcidor de afectos e de amizades en faladoiros, ensaios e artigos de prensa. Militaba menos na metódica profesional que no estímulo e na emulación como alicerce da educación. Podía ter escollido unha vida máis descansada, pero sempre andou á procura de respostas que explicasen os misterios da vida humana. E, como aprendeu no poeta Rilke, preferiu «amar as preguntas» malia que, por veces, as respostas fosen incómodas.

Agora acaba de cruzar a porta que leva desde a luz amarela do solpor —que tantas veces evocou— ao misterio da morte, que para uns é a nada e, para outros, o inicio dunha nova vida. Sexa o que sexa, el estaba preparado para este tránsito, despois de moito pensar sobre a transcendencia e o sentido da vida, sabendo, con James Joyce, que «é preferible entrar no outro mundo de forma audaz» a facelo con tristeza. Coa audacia da lucidez e non coa agonía do medo ao abismo. Grazas ao seu estilo vital e intelectual, ben merece ficar na memoria de nós, nese lugar onde os finados teñen vida de seu.

(*) El Dr. Manuel Sánchez Salorio (A Coruña, 1930- 2023) fue un eminente oftalmólogo de referencia internacional y profundo humanista. Configuró una escuela científica gallega conocida actualmente como Escuela Gallega. Catedrático jubilado, era director del Instituto Gallego de Oftalmología. Nuestro querido compañero Ramón Villares Paz describe cabalmente en esta semblanza el perfil profesional, intelectual y humano del personaje.